Kada pomisliš na istoriju, zamišljaš bitke, imperije, careve i legende koje su oblikovale svet. Ali ruski matematičar Anatolij Fomenko tvrdi da je sve to – bajka. Prema njemu, sve pre 1600. godine je čista izmišljotina, reciklaža događaja i likova pod drugim imenima…
Njegova teorija, poznata kao „Nova hronologija“, kaže da su antičke civilizacije i srednjevekovne priče samo različite verzije istih događaja. Grčka, Rim, Egipat? Navodno nikada nisu postojali u vremenu u kojem nas uče u školama. Po Fomenku, Isus Hrist nije rođen u Vitlejemu pre više od 2000 godina, već na Krimu, 1152. godine. A biblijski car Solomon? To je, kaže on, u stvari Sulejman Veličanstveni iz 16. veka.
Drugim rečima, Stari zavet je, po ovoj teoriji, mlađi od Novog. A cela priča o drevnim carevinama je, kako Fomenko kaže, rezultat namerne manipulacije.
Prema Fomenku, urotu su skovali papa, Sveto rimsko carstvo i ruska dinastija Romanovih. Njihov cilj? Da sakriju postojanje moćnog „Ruskog horda carstva“ – jedne nadimperije koja je, kako on tvrdi, sagradila piramide, osnovala Rim, kolonizovala Ameriku i vekovima vladala Evropom.
Problem je u tome što ovo carstvo nikada nije pronađeno ni na jednoj mapi, ni u jednom arheološkom dokazu, a ipak je, prema Fomenku, uspelo da utiče na ceo svet i zatim misteriozno nestane.
Iako zvuči kao da je scenario za seriju na Netflixu, njegove knjige su u Rusiji prodate u više od milion primeraka. Čak trećina Rusa, prema istraživanjima, veruje u njegovu „novu hronologiju“ ili bar ima simpatije prema toj ideji.
Zašto? Možda zato što teorije zavere imaju jednu neodoljivu privlačnost – one nude osećaj da znaš „pravu istinu“, dok ostatak sveta živi u laži. Dodaj na to nacionalni ponos i ideju o ruskom carstvu koje je zapravo dominiralo svetom, i dobijaš savršen recept za popularnost.
Ozbiljni stručnjaci njegov rad nazivaju besmislicom. Istoričar Čarls Halperin ocenio je Fomenkove knjige kao „toliko besmislene da ne vredi trošiti vreme na njihovo pobijanje“. Nauka već ima dovoljno dokaza – od karbon-datiranja i dendrologije, do pisanih izvora i materijalnih dokaza – koji jasno pokazuju postojanje civilizacija hiljadama godina pre 1600. godine.
A možda i najbolji dokaz protiv Fomenka jeste sam zdrav razum: ako su Rim, Troja i Jerusalim „ista prestonica“, kako onda objašnjava činjenicu da su sve tri i danas na mapi – i to na različitim mestima?
I dok su istoričari složni da je ovo pseudonauka, Fomenkova priča i dalje intrigira mase. Njegova vizija sveta zvuči kao teorija zavere pisana za one koji vole ideju da je sve što su učili u školi – velika laž. Ali, ako išta možemo da naučimo iz njegovog primera, to je da istorija možda ne voli da se ponavlja – ali teorije zavere svakako vole.
